Bezpieczeństwo wind osobowych to priorytet w nowoczesnym budownictwie, a dynamiczny rozwój technologii sprawia, że podróżowanie nimi staje się coraz bardziej komfortowe i bezpieczne. Inteligentne systemy monitoringu, awaryjne zasilanie, precyzyjne układy sterowania oraz nowoczesne standardy, takie jak EN 81-20 czy EN 81-70, wyznaczają nowe kierunki w branży dźwigowej. Jakie rozwiązania gwarantują najwyższy poziom ochrony pasażerów? Jakie normy regulują bezpieczeństwo wind w budynkach mieszkalnych i komercyjnych? Sprawdź, jak współczesne technologie i standardy kształtują przyszłość dźwigów osobowych.
W XXI wieku technologia wkrada się już w każdy aspekt naszego życia i to w dość szybkim tempie. Nie inaczej jest w przypadku wind osobowych. Innowacje w tym zakresie wpływają na komfort z ich użytkowania, a przede wszystkim bezpieczeństwo pasażerów. Jakie technologie są obecnie stosowane w windach osobowych? Przyjrzyjmy się bliżej wybranym z nich.
Nikogo z nas chyba nie dziwi już to, że nowoczesne windy są wyposażone w zaawansowane systemy monitoringu wizyjnego, które nie tylko zwiększają bezpieczeństwo poprzez ciągły nadzór, lecz także mogą działać odstraszająco na osoby z potencjalnie złymi zamiarami (złodzieje, wandale).
Oprócz tego nowoczesne windy są wyposażane w specjalne systemy komunikacji dwukierunkowej, które umożliwiają pasażerom szybkie połączenie się z centrum serwisowym, np. w czasie awarii. Oba te systemy znacząco wpływają na bezpieczeństwo użytkowników wind osobowych oraz ich komfort psychiczny. Pasażerowie czują się zaopiekowani i zabezpieczeni na wypadek ewentualnego zagrożenia czy usterki.
Inteligentne systemy oraz technologie Internetu Rzeczy (ang. internet of things, IoT) stają się coraz powszechniej spotykane w windach osobowych. Chodzi tutaj przede wszystkim o wszelkie integracje z systemami smart home, dzięki którym windy mogą komunikować się z innymi urządzeniami w danym budynku.
Takie rozwiązania i technologie pozwalają, m.in. na zdalnie sterowanie windami osobowymi (wzywanie windy za pomocą aplikacji mobilnej, zmienianie jej ustawień, monitorowanie statusu), czy personalizację preferencji dot. podróży.
Jednak to nie wszystko. Jeżeli czujniki w windzie są podłączone do sieci internetowej, wtedy w łatwy sposób można na bieżąco kontrolować jej stan techniczny. Takie rozwiązanie pomaga w konserwacji wind osobowych oraz identyfikacji potencjalnych usterek. To z kolei przekłada się na zwiększone bezpieczeństwo takich wind oraz wydłuża ich żywotność.
Współczesne windy są wyposażane również w systemy kontroli temperatury, aby zapobiegać ich przegrzaniu, a w następstwie – także ryzykom pożaru. Systemy te mają za zadanie monitorować temperaturę wewnątrz kabiny. W przypadku, kiedy system wykryje nieprawidłowości (np. nadmierny wzrost temperatury), automatycznie włączają się systemy chłodzenia lub alarmowani są pracownicy odpowiedzialny za stan techniczny wind osobowych w budynku.
Nowoczesne windy wykorzystują także zaawansowane układy sterowania z enkoderami oraz wciągarki sterowane falownikiem. Mają one zapewniać dokładne zatrzymywanie kabiny na poziomie przystanku, dzięki czemu minimalizuje się ryzyko potknięć i upadków podczas wychodzenia z kabiny.
Współczesne windy są zaopatrzone w systemy, które zabezpieczają pasażerów na wypadek awarii zasilania sieci energetycznej lub nagłego zaniku napięcia elektrycznego. Bez nich użytkownik byłby uwięziony w kabinie do czasu przyjazdu służb konserwatorskich. Dlatego właśnie stosuje się specjalne układy zasilania, które umożliwiają bezpieczne sprowadzenie kabiny na najbliższy przystanek i otwarcie drzwi. Dzięki temu pasażerowie mogą szybko i sprawnie opuścić kabinę bez konieczności czekania na przywrócenie zasilania.
Drzwi kabinowe i szybowe w nowoczesnych windach są projektowane z myślą o wysokiej wytrzymałości mechanicznej, co zapobiega przypadkowemu otwarciu i potencjalnym upadkom do szybu. Oprócz tego stosuje się czujniki obecności, które uniemożliwiają zamknięcie drzwi, gdy w ich świetle znajduje się przeszkoda. Dodatkowo specjalne systemy uniemożliwiają ruch kabiny, kiedy ta ma otwarte drzwi.
Normy bezpieczeństwa dotyczące budowy, instalowania, konserwacji i eksploatacji wind osobowych oraz innych systemów dźwigowych określają wymagania techniczne, które mają na celu zapewnienie bezpiecznego i niezawodnego użytkowania tych urządzeń. Regulacje te obejmują zarówno nowe dźwigi, jak i modernizację istniejących instalacji.
Normy dotyczące wind osobowych w Polsce są publikowane przez Polski Komitet Normalizacyjny (PKN), który jest krajową jednostką normalizacyjną. PKN wdraża normy opracowane przez Europejski Komitet Normalizacyjny (CEN), Międzynarodową Organizację Normalizacyjną (ISO) oraz Komisję Elektrotechniczną (IEC).
Normy dotyczące wind osobowych i towarowych obowiązują różne podmioty związane z ich projektowaniem, budową, użytkowaniem i konserwacją. Obejmują one m.in. producentów wind, firmy instalacyjne, właścicieli i zarządców budynków, firmy serwisowe i konserwacyjne, czy organy nadzoru technicznego (UDT).
Norma EN 81-20 określa wymagania dotyczące budowy i instalacji dźwigów, kładąc nacisk na bezpieczeństwo użytkowników oraz personelu serwisowego. Zawiera szczegółowe wytyczne dotyczące konstrukcji kabiny, drzwi, oświetlenia, wytrzymałości elementów konstrukcyjnych oraz systemów sterowania. Zastąpiła ona starsze normy EN 81-1 oraz EN 81-2 i wprowadziła bardziej rygorystyczne wymagania dotyczące projektowania, instalacji i eksploatacji wind. Jest stosowana w krajach Unii Europejskiej oraz w Polsce jako PN-EN 81-20.
Norma EN 81-50 określa zasady projektowania, badań i certyfikacji komponentów dźwigowych stosowanych w windach osobowych i towarowych. Jest uzupełnieniem normy EN 81-20, o której wspominaliśmy wyżej. EN 81-50 koncentruje się na procedurach testowych oraz dokumentacji technicznej. Określa także metody badań dla różnych elementów wind, np. systemów bezpieczeństwa, komponentów czy jej certyfikatów.
Norma EN 81-70 określa wymagania dotyczące dostępności wind osobowych i towarowych dla osób z ograniczoną mobilnością, w tym osób z niepełnosprawnościami, seniorów, osób poruszających się na wózkach inwalidzkich oraz osób z ograniczoną zdolnością widzenia i słyszenia. Jej celem jest zapewnienie wind dostosowanych do potrzeb wszystkich użytkowników, zgodnie z zasadami projektowania uniwersalnego. Norma ta jest obowiązkowa dla nowych wind instalowanych w budynkach publicznych, komercyjnych oraz mieszkalnych.
Norma ta definiuje m.in. parametry kabiny windy, drzwi, panelu sterowania oraz oznaczeń, które umożliwiają wygodne i bezpieczne korzystanie z niej przez osoby z niepełnosprawnościami. Dla przykładu: kabina musi mieć odpowiednie wymiary wewnętrzne, aby umożliwić manewrowanie wózkiem inwalidzkim, musi być wyposażona w sygnalizację głosową czy oznaczenie pięter w alfabecie Braille’a i wypukłe oznaczenia. To tylko niektóre z wymagań wind osobowych, które są określone w normie EN 81-70.
Norma EN 81-71 określa wymagania dotyczące projektowania i instalacji wind odpornych na akty wandalizmu. Dotyczy ona szczególnie wind instalowanych w miejscach publicznych, takich jak dworce, metro, galerie handlowe, szkoły, szpitale czy budynki wielorodzinne, gdzie ryzyko uszkodzeń mechanicznych, aktów wandalizmu czy nieprawidłowego użytkowania jest wyższe.
Norma wprowadza dwa poziomy odporności wandaloodpornej – klasa 1 (odporny na umiarkowane uszkodzenia mechaniczne, jak kopnięcia, uderzenia ręką, drobne akty wandalizmu) oraz klasa 2 (wysoka odporność na silne uderzenia, próby wyrywania elementów, zniszczenia narzędziami, graffiti i akty wandalizmu). Norma definiuje wzmocnioną konstrukcję kabiny, drzwi, panelu sterowania oraz systemów zabezpieczeń.
Norma EN 81-72 określa wymagania dla wind przeciwpożarowych, które mają wspierać działania straży pożarnej w przypadku pożaru w budynku. Tego rodzaju dźwigi są zaprojektowane tak, aby umożliwić strażakom szybki i bezpieczny transport sprzętu oraz ewakuację ludzi z zagrożonych pięter.
Norma obejmuje specjalne zabezpieczenia ogniowe, systemy sterowania awaryjnego i odporność na dym oraz wodę. Dźwigi zgodne z tą normą pełnią bardzo ważny element ochrony przeciwpożarowej w wysokich budynkach, gdzie dostęp na wyższe piętra może być utrudniony.
W jaki sposób skutecznie zapewnić ciągłe bezpieczeństwo użytkowania wind osobowych? Oczywiście niezbędna jest ich regularna konserwacja i modernizacja. Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami (stan na luty 2025 r.) przeglądy techniczne powinny być wykonywane nie rzadziej niż raz w miesiącu. Z kolei raz na pół roku zaleca się przeprowadzanie generalnej rewizji urządzenia.
Równie ważne jest, aby modernizować istniejące już dźwigi lub całkowicie zastępować je nowoczesnymi konstrukcjami. Mowa tutaj zwłaszcza o dźwigach bezkabinowych, w których nie ma zamkniętej kabiny z pełnymi ścianami i drzwiami. Dźwigi bezkabinowe nie spełniają współczesnych norm bezpieczeństwa, o których była mowa wyżej, takich jak EN 81-20 i EN 81-50. Przez co mogą stanowić poważne zagrożenie dla ich użytkowników. Wymiana przestarzałych komponentów oraz dostosowanie urządzeń do aktualnych norm może znacząco zmniejszyć ryzyko awarii i wypadków, a więc tym samym – zwiększyć ogólne bezpieczeństwo wind osobowych.
Bezpieczeństwo wind osobowych to dynamicznie rozwijająca się dziedzina. Coraz bardziej zaawansowane technologie, takie jak inteligentne systemy sterowania czy windy odporne na wandalizm, zmieniają standardy w budownictwie.
Nowoczesne normy bezpieczeństwa wind wymagają rygorystycznych testów komponentów. Dla firm zajmujących się produkcją wind i podzespołów to nie tylko wyzwanie, lecz także szansa na wyróżnienie się na rynku. Lift Expo Poland to miejsce, gdzie możesz zaprezentować swoje rozwiązania architektom, deweloperom i zarządcom nieruchomości poszukującym innowacyjnych technologii.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o nowoczesnych rozwiązaniach, porozmawiać z ekspertami i zobaczyć na żywo innowacyjne windy spełniające najnowsze normy, koniecznie odwiedź Lift Expo Poland. To jedyne wydarzenie w Polsce, gdzie w jednym miejscu spotykają się czołowi producenci, projektanci i zarządcy budynków.
Już 20-22 października 2026 r. na EXPO XXI w Warszawie!